Ortodonta trudni się naprawą wad zgryzu oraz nieprawidłowości i krzywych zębów. Co trzeba zapamiętać? Wada zgryzu polega na nieodpowiednim umiejscowieniu zębów lub szczęki, co z kolei jest prostą drogą do istotnych problemów wad wymowy, zaburzenia symetrii twarzy – wpływając niekorzystnie na wygląd i będąc przyczyną kompleksów w późniejszym wieku. Przebieg naprawy wady zgryzu jest długi i trwa zwykle około 2 lat.
Czynniki powstawania wad zgryzu
Wady zgryzu grupuje się na wrodzone i nabyte. Do zniekształcenia żuchwy może dojść już we wczesnym rozwoju dziecka, jeszcze w trakcie ciąży, jednak zazwyczaj są to złe nawyki dzieci. Bezustanne ssanie kciuka czy nieodpowiednio dopasowanego smoczka, gryzienie przedmiotów (na przykład twardych klocków), zgrzytanie zębami, czy oddychanie przez usta powoduje zmiany szczęki. Także złe układanie dziecka podczas karmienia piersią, może oznaczać kłopoty. Na pierwszą wizytę kontrolną najlepiej zapisać dziecko w wieku około 7 lat. Dzięki temu ortodonta w porę wskaże możliwe zmiany oraz zatroszczy się o odpowiedni rozwój dziecka.
Dlaczego wizyta u ortodonty jest przydatna?
Nieleczenie lub lekceważenie wady wiedzie do jej wzmożenia, a to z kolei pomnaża ryzyko seplenienia i krzywizny zębów oraz może powodować trudności w żuciu, a także oddychaniu. Zły układ szczęki oznacza bóle zębów, ich rozchwianie lub przedwczesne ścieranie. Sprzyja to też gromadzeniu kamienia nazębnego oraz może prowadzić do rozwoju chorób dziąseł, próchnicy, czy paradontozy.
Rodzaje wad zgryzu
Tyłozgryz – najczęstsza wada zgryzu. Dolne zęby ukryte są za zębami górnymi, przy czym zęby przednie nie stykają się wzajemnie. Zdarza się, że górne siekacze pochylają się w kierunku górnej wargi, a twarz wykrzywia się poprzez cofnięcie żuchwy.
Przodozgryz – w tym przypadku to górne zęby są cofnięte. Powstaje widoczne wysunięcie brody do przodu.
Zgryz krzyżowy – zarówno zęby dolne jaki i górne, zachodzą na siebie nieregularnie na niektórych odcinkach lub w całym łuku zębowym.
Zgryz głęboki – górne zęby zachodzą i przykrywają 2/3 wysokości zębów dolnych. Powoduje to zniekształcenie twarzy ze względu na skrócenie dolnego odcinka. Tak ułożone zęby przesadnie się ścierają, co jest powodem chorób dziąseł i przyzębia.
Zgryz otwarty – zęby wcale nie stykają się ze sobą. Wada przeszkadza w żuciu pokarmu, a także w odpowiedniej wymowie – zwłaszcza spółgłosek przedniojęzykowo zębowych (t, d, s, z, dz, c, n, ł). Zgryz otwarty powoduje wydłużenie twarzy i niedorozwój szczęki.
Stłoczenia zębów – pojawiają się wtedy, gdy zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów. Wychodzą poprzekręcane lub w złych miejscach, ze względu na brak przestrzeni w jamie ustnej.
Zęby odseparowane – pomiędzy zębami są widoczne odstępy, powodowane nadmiarem miejsca w żuchwie.
Jak skorygować wady zgryzu? Kiedy zalecany jest ortodonta?
Leczenie wady zgryzu najczęściej rozpoczyna się od chwili wyrżnięcia zębów stałych, czyli około 11 roku życia, choć ortodonci zalecają zadbanie o odpowiedni zgryz w każdym wieku. Szczęki dzieci są znacznie bardziej plastyczne, niż szczęki osób dorosłych, a więc leczenie jest prostsze i obniża się ryzyko bólu lub powikłań, jednak korekcja zębów jest dostępna dla każdego.
Rodzaje aparatów ortodontycznych
Aparaty na zęby dzielą się na stałe — mocowane do zębów specjalistycznym klejem oraz ruchome — możliwe do samodzielnego zdejmowania. Aparaty ruchome są częściej stosowane u dzieci, niż u dorosłych.
Aparat tradycyjny, metalowy — siłą, która koryguje wadę, jest w tym przypadku łuk scalony z metalowymi zamkami, które przykleja się do pojedynczych zębów i przytwierdza przy użyciu ligatur ortodontycznych. Dla uatrakcyjnienia, szczególnie dla młodszych pacjentów, istnieje możliwość doboru różnych kolorów ligatur. Dla dbających o większą estetykę dostępne są warianty z zamkami ceramicznymi, porcelanowymi, szafirowymi lub kryształowymi, które są niewidoczne na tle zębów. Sprawdzają się zwłaszcza u posiadaczy białych zębów.
Aparat lingwalny — zakładany jest odwrotnie niż ten tradycyjny, bo od środka jamy ustnej. Projektowane są dla każdego pacjenta indywidualnie i niwelują dyskomfort związany z noszeniem aparatu na zębach, bo ten jest niewidoczny. Wadą tego aparatu jest początkowa trudność wyraźnego mówienia.
Aparat samoligaturujący — ten rodzaj aparatu ortodontycznego cechuje się inną budową. Łuk ortodontyczny przytrzymuje zestaw klapek, dzięki czemu drut jest ruchomy, a korekcja wady zgryzu trwa krócej.
Aparat Clear Aligner — to przezroczysta nakładka na zęby dopasowywana indywidualnie, która jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które cenią estetykę. Aparat jest praktycznie niewidoczny, a dzięki temu, że można go zdjąć samodzielnie, jest łatwy w utrzymaniu higieny.
Ile zapłacisz za aparat na zęby?
Koszty aparatów ortodontycznych są zależne od wybranego modelu. Najtańszymi aparatami są te tradycyjne. W ich przypadku ceny za jeden łuk rozpoczynają się od 1200 złotych. Nowsze rozwiązania, bardziej komfortowe – niemetalowe czy przezroczyste — pochłoną więcej pieniędzy. Ich ceny wahają się od 3 do 6 tysięcy. Cena najdroższych aparatów lingwalnych może dochodzić nawet do 12 tysięcy . Aparaty na zęby są też dostępne do wzięcia na kredyt. Do ceny aparatu trzeba także doliczyć koszty wizyt kontrolnych, których ilość jest oparta o czas leczenia. Leczenie ortodontyczne może być finansowane przez NFZ dla pacjentów poniżej 12 roku życia i tylko w przypadku aparatów ruchomych.
Jak dbać o aparat ortodontyczny?
Dbałość o zęby w trakcie leczenia ma ogromne znaczenie. Aparat może początkowo przeszkadzać, ze względu na to, że znacznie łatwiej przyklejają się do niego pozostałości jedzenia. Należy myć zęby po jedzeniu i unikać pokarmów, które mogą przyklejać się do zamków i powodować ich odczepienie. Z kolei twarde produkty mogą trwale uszkodzić aparat.
Czy aparat ortodontyczny uniemożliwia leczenie zębów?
To, czy można leczyć zęby w ciągu leczenia aparatem na zęby, przede wszystkim ciekawi pacjentów, którzy mają stały aparat. Nie można wyjmować go samodzielnie, ze względu na to w wypadku jakichkolwiek problemów konieczna jest wizyta u stomatologa ortodonty. Na początku leczenia aparatem ortodontycznym każdy pacjent powinien zadbać o to, by jego zęby były w pełni wyleczone. W ten sposób zmniejsza się ryzyko dodatkowych wizyt naprawczych w trakcie noszenia aparatu na zęby. Nie ma jednak zakazów naprawy zębów, gdy pacjent ma stały aparat .
Noszenie aparatu na zęby łączy się ze zwiększoną potrzebą dbania o zęby. Ze względu na zamocowane zamki na zębach oraz pozostałe elementy budowy aparatu na zęby, czyszczenie osadów i resztek jedzenia staje się trochę trudniejsze. To oznacza, że pacjenci leczący się ortodontycznie muszą staranniej myć zęby, szczególnie w pobliżu aparatu na zęby. Zaniedbanie higieny w tym czasie, może spowodować, że na uprzednio wyleczonych zębach znajdą się zmiany próchnicowe. W tej sytuacji należy wybrać się na wizytę u stomatologa. Lekceważenie próchnicy z uwagi na aparat ortodontyczny może wywołać nieprzyjemne skutki. Próchnica szybko przechodzi na sąsiednie zęby, więc bezpieczniej wyleczyć problem.
Leczenie podczas korzystania z aparatu jest możliwe. Jeśli aparat uniemożliwia dotarcie do nadpsutego zęba, można go usunąć na czas naprawy. Taki zabieg nie przeszkodzi w skuteczności ortodontycznego leczenia.
